แผลกดทับ: รู้เท่าทัน ป้องกันได้

แผลกดทับคืออะไร?

แผลกดทับ (Pressure Ulcer หรือ Bedsore) คือแผลที่เกิดจากแรงกดทับบนผิวหนังและเนื้อเยื่อด้านใต้เป็นเวลานาน ทำให้เลือดไหลเวียนไม่สะดวกจนเซลล์ผิวหนังตาย มักเกิดในผู้ป่วยที่นอนติดเตียง หรือขยับตัวได้น้อย เช่น ผู้สูงอายุ ผู้พิการ หรือผู้ป่วยหลังผ่าตัด

จุดที่มักเกิดแผลกดทับ

• ก้นกบ

• สะโพก

• หลัง

• ข้อศอก

• ส้นเท้า

• หลังศีรษะ

ปัจจัยเสี่ยงของแผลกดทับ

• นอนนิ่งเป็นเวลานาน

• ผิวหนังชื้นจากเหงื่อหรือปัสสาวะ

• โภชนาการไม่ดี ขาดโปรตีนหรือพลังงาน

• โรคประจำตัว เช่น เบาหวาน โรคหลอดเลือด

• น้ำหนักตัวน้อยหรือมากเกินไป

ระยะของแผลกดทับ

1. ระยะที่ 1: ผิวแดง ไม่ซีดเมื่อกด อาจรู้สึกเจ็บหรือร้อน

2. ระยะที่ 2: ผิวหนังลอกหรือมีตุ่มพอง อาจมีแผลเปิดตื้น

3. ระยะที่ 3: แผลลึกถึงชั้นไขมันใต้ผิวหนัง

4. ระยะที่ 4: แผลลึกถึงกล้ามเนื้อ เอ็น หรือกระดูก

การป้องกันแผลกดทับ

• เปลี่ยนท่านอนทุก 1–2 ชั่วโมง

• ใช้หมอนรองหรืออุปกรณ์ช่วยลดแรงกด

• ใช้ที่นอนลมหรือที่นอนโฟมเฉพาะทาง

• ดูแลผิวให้สะอาด แห้ง และชุ่มชื้นพอเหมาะ

• ให้สารอาหารครบถ้วน โดยเฉพาะโปรตีนและน้ำ

การดูแลเมื่อเกิดแผลกดทับ

• ดูแลแผลอย่างถูกวิธี หมั่นทำแผลตามคำแนะนำของแพทย์

• ปรึกษาบุคลากรทางการแพทย์ทันทีหากแผลลุกลาม

• หลีกเลี่ยงแรงกดซ้ำบริเวณที่เป็นแผล

สรุป

แผลกดทับสามารถป้องกันได้ หากมีความรู้ ความใส่ใจ และดูแลผู้ป่วยอย่างเหมาะสม โดยเฉพาะการพลิกตัวสม่ำเสมอ การเลือกใช้ที่นอนหรืออุปกรณ์เสริม และการให้อาหารที่มีคุณค่า จะช่วยลดความเสี่ยงและเพิ่มคุณภาพชีวิตของผู้ป่วยได้อย่างมาก