เครื่องผลิตออกซิเจนเสีย ไม่มีลมออกมาเลย ลมอ่อนมาก ลมไม่แรงเหมือนตอนแรก ลมไม่แรงเหมือนถังออกซิเจน

คำถามเหล่านี้นับเป็นคำถามที่เจอบ่อยมากจากผู้ที่ใช้เครื่องผลิตออกซิเจน ซึ่งเกือบทุกเหตุการณ์มักจะเกิดจากการใช้งาน หรือความไม่เข้าใจในตัวเครื่องทำออกซิเจน ผมจะถือโอกาสนี้ขยายในแต่ละประเด็นเพื่อความเข้าใจ และสร้างความมั่นใจในการใช้งานเครื่องผลิตออกซิเจน

นับเป็นคำถามที่เจอบ่อย ส่วนใหญ่คำถามนี้จะมาพร้อมกับความหงุดหงิดและอารมณ์เสียจากลูกค้า เพราะจะใช้งานแต่พบว่าลมที่ปลายสายมีแต่อ่อยๆ หรือ ไม่มีเลย ผมจะถือโอกาสนี้ขยายประเด็นเรื่องลมนี้ เพื่อตอบทุกๆคำถามไปในคราวเดียวกันนี้เลย

หากเราเจอปัญหาแบบนี้ควรทำอย่างไร

คำแนะนำแรก ผมจะให้สังเกตุไปที่ Flow meter ก่อนว่าลูกลอยยังลอยขึ้นตามปกติหรือไม่

รูปภาพ Flow meter ทั้งที่อยู่ที่เครื่องผลิตออกซิเจน หรือ ที่ต่อกับถังออกซิเจน

โดยปกติ Flow meter นี้ไม่ว่าจะอยู่ที่เครื่องผลิตออกซิเจน หรือต่อกับถังออกซิเจน จะเป็นตัวบ่งชี้อัตราการไหลของลมที่ส่งออกมาจากแหล่งออกซิเจน ดังนั้นถ้าสังเกตุลูกลอยใน Flow meter แล้วยังลอยนิ่งๆอยู่ นั่นหมายถึงว่ามีลมอยู่แน่นอน ถ้าไม่มีลมลูกลอยจะไม่มีทางลอยขึ้น

คำถามต่อมาคือถ้ามีลมอยู่แล้วทำไมที่ปลายสายไม่มีลม หรือลมอ่อยๆ คำตอบก็คือ ในระหว่างทางจากท่อออกซิเจนที่ออกจากตัวเครื่องอาจมีรอยรั่วอยู่ในระบบ จากประสบการณ์รอยรั่วที่พบอยู่เป็นประจำคือ การปิดฝากระปุกให้ความชื้นไม่เข้าเกลียว หรือปีนเกลียวนั่นเอง ลมจะออกข้างฝา ทำให้ไม่สามารถส่งออกซิเจนต่อไปที่สายออกซิเจนได้

ในบางครั้งอาจพบว่าปรับหมุนเพิ่มอัตราการไหลแล้วแต่ไม่สามารถปรับได้มากกว่าระดับความสามารถสูงสุดของเครื่อง เช่น เป็นเครื่องขนาด 5 ลิตร (5 ลิตร/นาที) แต่ปรับได้เพียง 3 ลิตร/นาที ส่วนใหญ่ที่พบคือมีการอุดตันของท่อจากฝากระปุกให้ความชื้น วิธีการแก้ไขคือให้เปิดฝากระปุกให้ความชื้นออกแล้วนำแปรงไปขัดตรงปลายสายที่ทอดยาวจากฝากระปุกให้ความชื้นเพื่อขจัดตะกรันน้ำที่สะสมตรงปลายสาย

บางกรณีพบว่ารู้สึกว่าลมไม่แรงเหมือนถังออกซิเจน ประเด็นนี้ต้องแยกให้ออกจากไม่มีลมก่อน หากพบว่าลมไหลปกติ จะมีอีก 2 ประเด็นที่ต้องสร้างความเข้าใจกับผู้ใช้งาน

1. ลมจากเครื่องผลิตออกซิเจนจะให้ความรู้สึกไม่แรงเท่าถังออกซิเจน เนื่องจากแรงดันจากเครื่องออกซิเจนนั้นน้อยกว่า เครื่องผลิตออกซิเจนส่วนใหญ่จะมีแรงดันที่ประมาณ 4 – 6 PSI ในขณะที่ถังออกซิเจน หรือระบบท่อที่โรงพยาบาลมีแรงดันประมาณ 50 PSI ดังนั้นแม้อัตราการไหลจะเท่ากัน แต่ความรู้สึกของลมที่กระทบรูจมูกจะแตกต่างกัน แต่สุดท้ายอัตราการไหลนั้นเท่ากัน
2. ประเด็นที่สองเป็นความรู้สึกของผู้ป่วย ซึ่งส่วนใหญ่แล้วถ้าให้ออกซิเจนจากถังหรือระบบท่อที่โรงพยาบาลมาเป็นระยะเวลาหนึ่ง อาจทำให้เกิดภาวะประหม่า ไม่มั่นใจว่าจะหายใจเองได้ถ้าปราศจากการให้ O2 high concentration จากท่อ ผู้ป่วยจะรู้สึกว่าให้จากเครื่องนั้นไม่เพียงพอแม้ว่าจะให้ที่อัตราไหลเท่ากัน ดังนั้นเหตุการณ์นี้ส่วนใหญ่จึงเกิดจากภาวะจิตใจของผู้ใช้งานเองว่า ไม่แรง ไม่มีลม ต้องค่อยๆปรับตัวจากให้จากระบบถังออกซิเจนมาเป็นแบบเครื่องผลิตออกซิเจน ก็จะคลายความกังวลไป